Marzą ci się wielkie, szalone przygody i noce pod namiotem na łonie natury, ale ktoś ci powiedział, że spanie na dziko w Europie jest nielegalne w wielu krajach? Czy to znaczy, że jedyna opcja to płacenie 15 euro za noc na wielkich campingach pełnych rodzin z dziećmi czy młodocianych imprezowiczów? Na szczęście w wielu krajach są alternatywy!
Mój przewodnik po biwakowania na dziko w Europie pomoże ci zaplanować wakacje z namiotem i odkryć piękno natury Starego Kontynentu.
Ale najpierw najważniejsze…
Jak odpowiedzialnie spać na dziko?
Najważniejsza zasada biwakowania na dziko mówi: nie zostawiaj śladów. Poniżej kilka rzeczy, o których koniecznie trzeba pamiętać, gdy śpisz pod namiotem:
- Wszystkie śmieci i odpady zapakuj i zabierz ze sobą.
- Ostrożnie wybieraj miejsce na namiot, tak by nie zniszczyć roślinności.
- Do mycia używaj mydła biodegradowalnego. Przy myciu naczyń najlepiej nabrać wody do garnka, przemyć go a następnie wylać wodę gdzieś w krzaki, by nie zanieczyszczać wody.
- Twoja toaleta powinna znajdować się co najmniej 30 metrów od źródeł wody. Jeśli możesz wykop dziurę, a potem zakop ją ziemią.
- Zachowaj ciszę, by nie przeszkadzać zwierzętom (i innym ludziom).
- Ostrożnie z ogniskami. W przypadku suszy – odpuść sobie!
- Nie rozbijaj się na prywatnych działkach bez pozwolenia od właściciela.
Biwakowanie na dziko w Europie – zasady w poszczególnych krajach
Niemcy
W Niemczech spanie na dziko pod namiotem jest zabronione. Grozi ci za nie mandat w wysokości 500 euro. Biwakowanie bez namiotu (z płachtą biwakową) jest akceptowane na jedną noc.
Sposób na legalne biwakowanie w Niemczech
- 1nitetent.com – platforma, na której ludzie umieszczają lokalizacje swoich działek i ogrodów, na której pozwalają podróżnym rozbić namiot za darmo. Zazwyczaj należy skontaktować się z właścicielem przez telefon lub maila. W tej chwili w Niemczech zarejestrowanych jest ponad 700 użytkowników udostępniających miejsce na nocleg.
- Schutzhütten – drewniane schrony dla wędrowców, zazwyczaj w rejonach górskich. Służą one jako schronienie w sytuacjach awaryjnych, dlatego nie ma co się spodziewać tam luksusów. Wystarczą jednak by przetrwać jedną noc. Ich rozmieszczenie znajdziesz na tej mapie.
Austria
Spanie na dziko w Austrii jest zabronione, grozi za nie wysoki mandat. Jeśli chodzi o “spanie na gospodarza” i pytanie ludzi o pozwolenie na rozbicie namiotu w ogródku, nie jest to łatwe, przynajmniej w moim doświadczeniu. Kilka razy próbowałam pytać o pozwolenie, co spotkało się ze zdumionymi spojrzeniami i odpowiedzią: “jedź na oficjalny camping”.
Holandia
Spanie na dziko jest w Holandii zabronione. Poza tym, w tym gęsto zaludnionym kraju nie jest łatwo znaleźć naprawdę odludne miejsce na biwak.
Do roku 2020 w Holandii była świetna opcja na darmowe spanie pod namiotem – Paalkamperen, czyli miejsca biwakowe bez udogodnień typu prysznic czy toaleta. Niestety, holenderskie lasy państwowe musiały je zamknąć ze względu na turystów nie respektujących przyrody i zostawiających po sobie śmieci.
Sposoby na legalne biwakowanie w Holandii
- Welcome to my garden – ta belgijska strona znalazła też popularność w Holandii. Zasady są podobne jak w przypadku niemieckiego 1nitetent – gospodarze pozwalają ci na jedną noc rozbić namiot w swoim ogródku, za darmo. Portal jest otwarty tylko dla podróżników niezmotoryzowanych. Z gospodarzami trzeba skontaktować się przed przyjazdem za pomocą wiadomości na portalu lub telefonicznie.
Belgia
Spanie na dziko jest w Belgii zabronione. Zdecydowanie lepiej nie próbować tego na wybrzeżu!
Sposoby na legalne biwakowanie w Belgii
- Strefy biwakowe (bivakzone) to mini campingi bez udogodnień (na niektórych z nich możesz liczyć na wychodek). Strefy biwakowe są dostępne jedynie dla turystów pieszych i rowerowych. Znajdują się w całym kraju, zarówno we Flandrii jak i Walonii.
Warto pamiętać:
– Niektóre strefy biwakowe czynne są tylko latem.
– Czasami wymagana jest rezerwacja (darmowa).
- Welcome to my garden – Belgowie uwielbiają społeczne inicjatywy. Welcome to my garden to jedna z nich. Gospodarze zarejestrowani na stronie oferują ci miejsce na rozbicie namiotu w swoim ogródku. W ten sposób, możesz nawet biwakować w centrum Brukseli!
Przeczytaj także mój poradnik o podróżowaniu po Belgii rowerem.
Luksemburg
W Luksemburgu spanie na dziko jest zabronione. Zresztą, nawet nie bardzo jest tam miejsce, by rozbić namiot.
Lichtenstein
Spanie na dziko jest zabronione w Lichtensteinie.
Szwajcaria
W Szwajcarii biwakowanie na dziko jest niedozwolone i, jak wszystko w tym kraju, mandaty są kosztowne! Jest jednak wyjątek: w górach, powyżej granicy lasu i poza obszarami chronionymi możesz legalnie rozbić namiot na jedną noc.
Hiszpania
Legalny status biwakowania na dziko w Hiszpanii jest dość skomplikowany. Zdecydowanie zabronione jest to na wybrzeżu i w parkach narodowych oraz w prowincjach Andaluzja, Walencja, Navarra, Galicja, Extremadura i Asturias.
W pozostałych regionach nie powinniście mieć problemów, o ile rozbijecie namiot w odludnym miejscu.
Edit (dzięki Krzysztofowi Łodejowi, który podrzucił szczegółowe info na temat biwakowania w parkach narodowych):
Biwakowanie jest dozwolone na następujących wysokościach: 2500 m w rejonie Ordesa, 2550 m w rejonie Pineta (powyżej Balcón de Pineta), 1800 m w rejonie Escuaín (La Ralla) i 1650 m w rejonie Añisclo (Fuenblanca). Nocleg w tym samym regionie nie może przekraczać trzech nocy, a namioty i inne używane materiały mogą być rozbijane wyłącznie w okresie od 1 godziny przed zachodem słońca do 1 godziny po wschodzie słońca.
Portugalia
Od 2021 roku spanie na dziko jest ponownie dozwolone w Portugalii! Nadal nie można jednak rozbijać namiotu na wybrzeżu i na obszarach chronionych (w tym obszarach Natura 2000).
Francja
Biwakowanie na dziko we Francji nie jest dozwolone, chociaż istnieją wyjątki. W niektórych obszarach można legalnie zatrzymać się z lekkim namiotem lub płachtą biwakową na jedną noc, o ile rozstawi się obóz po 19:00 i zwinie się go przed 9 rano. W niektórych regionach obowiązują specjalne restrykcje, dlatego najlepiej sprawdzić przepisy w miejscu, które zamierzasz odwiedzić.
Więcej informacji znajdziesz na tej stronie.
Włochy
We Włoszech biwakowanie na dziko jest zabronione.
Malta
Na Malcie biwakowanie na dziko jest oficjalnie zabronione. Na wyspie Comino znajduje się jednak bezpłatne pole namiotowe.
Wielka Brytania
W Anglii i Walii spanie na dziko jest zabronione, chociaż rozbijanie namiotu jest tolerowane w odludnych górskich regionach. W Parku Narodowym Dartmoor są nawet obszary, w których jest to legalne (ich mapę znajdziesz tutaj).
W Szkocji biwakowanie na dziko jest legalne.
W górach Szkocji i Walii możesz także przenocować w bothies. Są to minimalistyczne schrony bez udogodnień takich jak woda, łóżka czy prąd, z których możesz skorzystać bezpłatnie. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Irlandia
Biwakowanie na dziko jest oficjalnie niedozwolone w Irlandii.
Dania
Biwakowanie na dziko w Danii nie jest dozwolone.
Sposoby na legalne biwakowanie w Danii
- Możesz przenocować jedną noc w jednym z otwartych schronów. Mapę ich lokalizacji znajdziesz tutaj.
- W Danii znajdują się także bezpłatne oficjalne pola biwakowe (czasami wyposażone także w drewniane wiaty). Znajdziesz je na stronie udinaturen.dk.
Norwegia
W Norwegii spanie na dziko jest legalne. Dzięki prawu allemannsretten możesz rozbić namiot praktycznie wszędzie, o ile jest to co najmniej 150 metrów od zabudowań.
W górach Norwegii znajdziesz także mnóstwo wiat (gapahuk) i schronów. W niektórych znajdziesz nawet zapasy drewna i jedzenia (z które możesz po prostu przelać pieniądze na konto podane na kartce przyklejonej na ścianie). Mapę wiat i schronów znajdziesz tutaj.
Sprawdź także tą mapę z wiatami na terenie Norwegii, Szwecji i Finlandii.
Przeczytaj także mój praktyczny przewodnik o podróżowaniu po Norwegii rowerem.
Szwecja
Podobnie jak w Norwegii, także w Szwecji prawo gwarantuje każdemu wolność przemieszczania się i korzystania z przyrody. Możesz rozbić namiot na jedną noc praktycznie wszędzie.
W wielu miejscach znajdziesz także wiaty i chatki, w których możesz przenocować za darmo. Mapę ich lokalizacji znajdziesz na tej stronie. Sprawdź także mapę wiatek w Norwegii, Szwecji i Finlandii.
Finlandia
Podobnie jak inne kraje Półwyspu Skandynawskiego, Finlandia pozwala na legalne biwakowanie na dziko. Należy jednak zachować dystans od zabudowań.
Ponadto, Finlandia ma imponującą sieć wiatek i chatek (zobacz na tej mapie jak gęsto pokrywają one powierzchnię całego kraju!).
Islandia
Niezmotoryzowani turyści mogą teoretycznie legalnie biwakować na dziko w Islandii wzdłuż dróg publicznych w zamieszkałych rejonach na jedną noc, o ile w bezpośredniej okolicy nie ma oficjalnych kempingów i o ile właściciele gruntów nie ograniczają dostępu poprzez tabliczki z zakazem biwakowania czy ogrodzenie. W niezamieszkałych rejonach można legalnie rozbić namiot na jedną noc. Nie należy jednak spać na dziko w parkach narodowych, jeśli w okolicy jest oficjalny kemping.
W praktyce większość ziemi wokół miejscowości to tereny prywatne, a gospodarze pytani o pozwolenie na rozbicie namiotu raczej wskażą nam oficjalny kemping. Poza sezonem (15. maja-15. września) kempingi są albo bezpłatne, albo opłatę należy uiścić do specjalnie wystawionej puszki.
Dokładniejsze informacje znajdują się na oficjalnej stronie Islandzkiej Agencji Środowiska.
Albania
W Albanii nie ma przepisów zabraniających spania na dziko. Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że znalezienie miejsca na biwak nie jest trudne, może poza turystycznymi miejscowościami na wybrzeżu.
Bośnia i Hercegowina
Biwakowanie na dziko jest legalne w Bośni i Hercegowinie. Należy jednak zachować szczególną ostrożność. 27 lat po wojnie, niektóre miejsca w kraju wciąż są zaminowane, chociaż ich usuwanie jest w toku. Organizacje zajmujące się tym szacują, że kraj będzie wolny od min w 2024 roku.
Większość terenów jest bezpieczna, a pola minowe oznaczone są czerwonym znakiem z czaszką i skrzyżowanymi piszczelami. Warto jednak zasięgnąć rady miejscowych, zanim udamy się pod namiot.
Bułgaria
Teoretycznie spanie na dziko pod namiotem w Bułgarii nie jest dozwolone, jednak miejscowi nie bardzo się tym przejmują. Bułgarskie góry idealnie nadają się na przygody z namiotem.
Grecja
Spanie na dziko w Grecji jest nielegalne, jednak powszechnie akceptowane. Nie rób tego jednak w miejscach popularnych wśród turystów. Na odludziu w górach nikt nie będzie się przejmował twoim namiotem rozstawionym na jedną noc.
Kosowo
Przepisy dotyczące spania na dziko w Kosowie są nieprecyzyjne, jednak rozbijanie namiotu na łonie natury jest tam dość popularne i raczej nie należy się spodziewać interwencji policji.
Chorwacja
Zapomnij o spaniu pod namiotem na Chorwackim wybrzeżu – może cię to kosztować nawet 400 euro.
Teoretycznie spanie na dziko jest w Chorwacji zabronione, jednak jak wszystkie bałkańskie nacje, także Chorwaci dość swobodnie odnoszą się do zasad. Daruj sobie plaże i parki narodowe. Poza nimi jest dość przestrzeni, gdzie znajdziesz miejsce na namiot nie przeszkadzając nikomu.
Czarnogóra
Sytuacja w Czarnogórze jest podobna do tej w Chorwacji: oficjalnie spanie na dziko jest niedozwolone, ale jeśli rozbijesz się gdzieś na odludziu i będziesz zachowywać się dyskretnie, nikt się nie przyczepi. Po prostu nie rób tego w najbardziej turystycznych rejonach.
Macedonia Północna
Teoretycznie biwakowanie w Macedonii Północnej nie jest do końca legalne. W praktyce zarówno władze, jak i mieszkańcy tolerują je. Mi udało się tam nocować pod namiotem bez żadnych problemów.
Serbia
Poza parkami narodowymi i obszarami chronionymi, biwakowanie na dziko w Serbii jest legalne.
Estonia
W Estonii spanie na dziko jest legalne.
Łotwa
W Łotwie można legalnie spać na dziko. Wyjątkiem są parki narodowe i obszary chronione.
Litwa
Podobnie jak w innych krajach bałtyckich, także na Litwie można legalnie spać pod namiotem na dziko.
Białoruś
W Białorusi biwakowanie na dziko jest legalne.
Mołdawia
W Mołdawii można legalnie spać na dziko.
Polska
W Polsce brak jednoznacznych przepisów zakazujących biwakowania poza lasami państwowymi, terenami prywatnymi i obszarami chronionymi. Jeżeli chodzi o lasy państwowe, można w nich nocować w specjalnie wyznaczonych strefach (ich mapę znajdziesz tutaj).
W polskich górach znajdziesz też czasami drewniane wiatki i schrony. Ich mapę znajdziesz na tej stronie.
Czechy
W Czechach spanie na dziko jest niedozwolone. Dozwolone jest jednak biwakowanie bez namiotu (z płachtą biwakową) na jedną noc.
Można też legalnie przenocować w wyznaczonych miejscach w Parku Narodowym Szumawa.
Sposób na legalne biwakowanie w Czechach:
W czeskich górach znajdziesz wiatki i chatki, zwane bouda i utulna. Ich listę znajdziesz tutaj.
Rumunia
W Rumunii nie ma przepisów zabraniających biwakowania na dziko. Jest ono powszechnie akceptowane. Większość właścicieli gruntów zgodzi się bez wahania, jeśli zapytasz ich o pozwolenie na rozbicie namiotu na ich ziemi.
Słowacja
Nie udało mi się potwierdzić statusu spania na dziko na Słowacji – niektóre źródła online sugerowały, że jest to dozwolone, inne że nie. Na pewno nie jest ono dozwolone w parkach narodowych (poza wyznaczonymi miejscami) i w lasach. Jest ono jednak dość powszechnie akceptowane.
Słowenia
Spanie na dziko jest w Słowenii nielegalne, ale wielu miejscowych nie przejmuje się oficjalnymi przepisami. Odradzałabym jednak rozbijanie namiotu w miejscach turystycznych.
Ukraina
Biwakowanie na dziko w Ukrainie jest legalne. W strefach przygranicznych spodziewaj się jednak kontroli.
Węgry
Spanie na dziko na Węgrzech jest legalne, poza parkami narodowymi. Niemniej znalezienie dobrego miejsca na biwak może być trudne.
English 
Polski
Pingback: Albania rowerem - praktyczny przewodnik - Wobbly Ride