Trans Dinarica - trasa rowerowa łącząca całe Bałkany

Trans Dinarica to pierwsza trasa rowerowa łącząca osiem bałkańskich krajów. 5500-kilometrowy szlak przebiega przez Słowenię, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, Serbię, Kosowo, Czarnogórę, Macedonię Północną i Albanię. Krótko po oficjalnym otwarciu Trans Dinarica została okrzyknięta jednym z najlepszych turystycznych projektów w roku 2024 przez CNN i inne światowe media.

Od chwili, gdy pierwszy raz usłyszałam o Trans Dinarice wiedziałam, że muszę ją przetestować. Bałkany to mój ulubiony kierunek rowerowych podróży. Nie mogłam się więc doczekać pedałowania przez góry po wyznaczonej trasie, bez martwienia się, czy drogi, którymi jadę są przejezdne i bezpieczne.

We wrześniu 2024 roku przejechałam fragment Trans Dinariki z Podgoricy do Sarajewa i mogę z pełnym przekonaniem powiedzieć, że jest to jedna z najlepszych tras rowerowych, jakie kiedykolwiek przejechałam.

W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje o trasie i praktyczne wskazówki, które ułatwią ci planowanie przygody z Trans Dinaricą.

Dlaczego warto pojechać na Trans Dinaricę?

Co wyróżnia Trans Dinarikę na tle setek długodystansowych tras rowerowych w całej Europie? Zdecydowanie różnorodność krajobrazu i dzikość natury. Góry Dynarskie to jedno z ostatnich miejsc w Europie, gdzie można doświadczyć samotności i spokoju w nietkniętych przez masową turystykę miejscach.

Nie znaczy to jednak, że będzie nudno. Krajobrazy na trasie zmieniają się nieustannie, od alpejskich turni, do nadmorskich miasteczek, głębokich pradawnych jezior, nieposkromionych rzek i niekończących się górskich połonin.

Bałkany mają także niezwykle bogatą historię. Trans Dinarica przebiega obok wielu zabytków wpisanych na listę dziedzictwa UNESCO, takich jak Stary Most w Mostarze, region Jeziora Ochrydzkiego, Monastyr w Decani i kompleks Stari Ras.

Rower to także najlepszy sposób na doświadczenie bałkańskiej gościnności i otwartości. Podczas moich wypraw często zapraszano mnie na kawę czy poczęstunek. Nieraz miejscowi obdarowywali mnie też świeżymi warzywami prosto z ogródka.

Jak trudna jest trasa? Teren i wyzwania

Nawierzchnia

Około 80 % trasy prowadzi drogami asfaltowymi. Pozostałe 20 % to drogi szutrowe, zazwyczaj dobrej jakości.

Zdarzają się też krótkie odcinki z gorszą nawierzchnią, kamieniste lub wyboiste. Zazwyczaj są one jednak oznaczone (symbolem "!") w oficjalnej nawigacji.

Podjazdy

Przed wyjazdem na Trans Dinarikę musisz mieć świadomość, że Bałkany są bardzo górzyste. Przygotuj się na dużo podjazdów, średnio 1000 metrów na etap (a czasami nawet dwa razy tyle).

Ja zdecydowałam się na przejechanie z Podgoricy do Sarajewa, czyli w kierunku przeciwnym do oryginalnej trasy. W związku z tym na niektórych etapach musiałam podjechać nawet 1800 m na niecałych 70 kilometrach.

Zanim zdecydujesz się na konkretny odcinek Trans Dinariki, sprawdź profil wysokościowy danych etapów. Niektóre kawałki trasy, takie jak główna trasa w Słowenii i większość etapów w Macedonii Północnej i Kosowie, są nieco mniej górzyste i nadadzą się jeśli martwisz się o swoją formę.

Przejechanie rowerem Trans Dinariki to nie lada wyzwanie i wymaga dobrej sprawności fizycznej. Nie daj się jednak zniechęcić! Jeśli żaden z ciebie góral, zawsze możesz zsiąść z roweru i podprowadzić go pod górę na co bardziej męczących podjazdach.

Pogoda. Kiedy najlepiej wybrać się rowerem na Trans Dinaricę?

Na wyprawę rowerową szlakiem Trans Dinarica najlepiej wybrać się od maja do września. Pamiętaj jednak, że pogoda może bardzo się różnić i nawet gdy na wybrzeżu Adriatyku panuje upał, wysoko w górach może zalegać śnieg.

W niższe partie trasy w Albanii, Macedonii i Chorwacji lepiej wybrać się wiosną i wczesną jesienią, by uniknąć nieznośnych upałów. Latem dużo lepiej będzie się z kolei jechać przez wyższe partie, takie jak Durmitor czy góry Bośni i Hercegowiny.

Niezależnie od tego, kiedy wybierasz się na Trans Dinaricę, przygotuj się na każdą możliwą pogodę. Spakuj dobrą kurtkę przeciwdeszczową, długie spodnie, krem z filtrem i rękawiczki (przydadzą się szczególnie na długich zjazdach w chłodniejsze dni).  

Sprzęt. Jaki rower najlepiej sprawdzi się na Trans Dinarice?

Jak wspomniałam wcześniej, większość trasy przebiega po drogach asfaltowych. Oznacza to, że Trans Dinaricę da się przejechać prawie każdym rowerem. Najlepiej sprawdzi się jednak gravel, góral albo rower trekkingowy.

Myślisz o przejechaniu fragmentu Trans Dinariki rowerem szosowym? Przy dobrym planowaniu jest to jak najbardziej możliwe. Najlepiej wybrać się do Czarnogóry i Kosowa, gdzie ponad 90% trasy jest wyasfaltowana.

Zdecydowanie możliwe jest przejechanie Trans Dinariki z sakwami (ja miałam ze sobą pełen sprzęt campingowy a nawet laptopa). Pamiętaj jednak, że każdy nadprogramowy kilogram bagażu będzie ci ciążył niemiłosiernie na długich i stromych podjazdach.

Spakuj się jak najoszczędniej. Im lżejszy twój rower, tym przyjemniejsze będzie przemierzanie Alp Dynarskich.

Nawigacja

Trans Dinarica nie jest oznakowana. Trasa istnieje tylko w formie cyfrowej. Do przejechania jej będzie ci więc potrzebna mapa lub specjalny pakiet nawigacyjny.

Na oficjalnej stronie znajdziesz mapę poglądową każdego etapu w formacie PDF.

Jeśli potrzebujesz śladu trasy w formacie GPS oraz dokładniejszych informacji na temat trasy, musisz wykupić pakiet nawigacyjny dla danego kraju. By go obsługiwać, konieczne będzie pobranie bezpłatnej aplikacji Ride with GPS (stamtąd możesz także pobrać plik GPS i wgrać go na dowolne urządzenie lub do dowolnej nawigacji).

Ślad GPS w aplikacji Ride with GPS jest dostępny offline. Po pobraniu nie musisz się więc martwić o dostęp do internetu.

Ile kosztuje pakiet nawigacyjny i czy warto go kupić?

Kompletny pakiet nawigacyjny dla ośmiu krajów kosztuje 176 euro. Można jednak wykupić także pakiety na poszczególne kraje. Ceny różnią się w zależności od ilości etapów w danym kraju (np. pakiet dla Kosowa kosztuje tylko 16 euro a dla Albanii aż 46 euro).

Są to niewątpliwie spore kwoty, zwłaszcza jeśli zamierzasz przejechać przez wiele krajów. Pamiętaj jednak, że oprócz otrzymania dokładnego śladu GPS z mnóstwem informacji możesz także wesprzeć zrównoważoną turystykę na Bałkanach i lokalnych twórców trasy.

Moje problemy z aplikację Ride with GPS i z pakietem nawigacyjnym

Podczas mojej podróży przez Bośnię i Czarnogórę doświadczyłam pewnych problemów technicznych z aplikacją Ride with GPS . Generalnie, by pobrać ślad GPS trzeba zeskanować kod QR, który otrzymujemy po wykupieniu pakietu nawigacyjnego. Jednak w pewnym momencie moje pobrane trasy zginęły z aplikacji. Na szczęście miałam kody QR pod ręką i mogłam zeskanować je ponownie.

Możliwe, że byłam jedyną osobą, której przydarzył się ten problem. Jednak na wszelki wypadek miej ze sobą wydrukowane kody QR lub zapisz je na innym urządzeniu.

Możesz też pobrać pliki GPS i otworzyć je w dowolnej aplikacji do nawigacji.

Gdzie się zatrzymać na trasie Trans Dinariki?

Camping

Bałkany i ich dzikie krajobrazy to idealne miejsce na spanie pod namiotem. Wiele z moich najlepszych noclegów na dziko miało miejsce właśnie w górach Albanii i Macedonii.

Można przenocować na dziko legalnie w Albanii, Kosowie, Macedonii Północnej, Serbii i Bośni i Hercegowinie (w Bośni pamiętaj o minach i unikaj zarośniętych miejsc, które wyglądają jakby nikt po nich nie chodził od lat oraz miejsc oznaczonych czerwoną tabliczką z czaszką i piszczelami). Spanie na dziko teoretycznie nie jest dozwolone w Czarnogórze i Chorwacji. O ile jednak będziesz się trzymać z daleka od plaż, parków narodowych i terenów prywatnych, nie powinno się ono wiązać z żadnymi problemami. Słowenia ma dużo surowsze zasady i w niektórych miejscach spanie na dziko wiąże się z wysokimi mandatami. Niezależnie od miejsca, pamiętaj by nie zostawiać po sobie śladu i szanować przyrodę i miejscowych mieszkańców.

Na trasie znajdziesz też sporo campingów i pól namiotowych, na których możesz przenocować w rozsądnej cenie od 5 do 15 euro za osobę.

Pensjonaty, hotele i hotele

Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że znalezienie noclegu na trasie Trans Dinarica jest raczej bezproblematyczne. Ceny noclegów są stosunkowo przystępne. Przy dobrym planowaniu zdecydowanie da się przejechać Trans Dinaricę bez namiotu i sprzętu biwakowego.

W pakiecie nawigacyjnym znajdziesz zazwyczaj kilka obiektów noclegowych na końcu każdego dziennego etapu, co zdecydowanie ułatwia planowanie.

Przez lata moich rowerowych podróży po Bałkanach nigdy nie rezerwowałam noclegów z wyprzedzeniem. Zazwyczaj korzystam z booking.com .

Ceny hoteli i pensjonatów są najwyższe w Słowenii i Chorwacji. W Albanii i Macedonii Północnej można znaleźć miejsce w hostelu nawet za 7 euro. Ceny pokojów prywatnych zaczynają się od 15 euro.

Jedzenie i dostęp do wody

Jedzenie

Chociaż niektóre etapy Trans Dinariki prowadzą przez dzikie, niezamieszkane tereny, zakupy nie są większym problemem. Zazwyczaj znajdziesz sklep spożywczy co najmniej co drugi dzień. Warto jednak mieć ze sobą zapas przekąsek na cały dzień, a jeśli nocujesz na dziko i gotujesz, rób zakupy zawsze, gdy nadarzy się okazja.

Jeśli nie masz ze sobą kuchenki campingowej, będziesz mieć sporo okazji by spróbować pysznej bałkańskiej kuchni. Prawie na każdym etapie Trans Dinariki znajdziesz małe restauracje, serwujące lokalne przysmaki takie jak mięso z grilla, dolma czy zupa fasolowa.

Na Bałkanach je się sporo mięsa, ale jako wegetarianka nie miałam problemu by znaleźć coś do jedzenia. Większość restauracji ma w menu jakieś opcje wegetariańskie, zazwyczaj grillowane warzywa, ser lub w ostatecznym wypadku sałatkę szopską z serem.

Moją ulubioną przekąską na trasie na Bałkanach jest burek, czyli wypiek z ciasta filo, zazwyczaj wypełniony mięsem, serem lub szpinakiem.

Największą pozytywną niespodzianką podczas mojej ostatniej wyprawy rowerowej na Trans Dinarice był bogaty wybór dań wegetariańskich w Domu Vrela, schronisku górskim w bośniackiej Tusili. Jeśli jesteś wegetarianinem lub weganinem, koniecznie musisz wpaść tam na obiad czy kolację!

Woda

Generalnie woda z kranu na Bałkanach jest zdatna do picia, z wyjątkiem niektórych miast jak na przykład Tirana (mój przyjaciel nabawił się tam sporych problemów żołądkowych).

Przy drodze często znajdziesz fontanny lub kraniki z wodą, z których zazwyczaj można pić bez obaw, zwłaszcza w górach.

Jeśli masz delikatny żołądek i wolisz nie ryzykować, zaopatrz się w dobry filtr wody, na przykład Life Straw lub Sawyer.

Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo na drogach

Przez większość trasy, Trans Dinarica prowadzi spokojnymi bocznymi drogami, z niewielkim ruchem samochodowym. Zdarzają się jednak nieco bardziej ruchliwe odcinki (zazwyczaj oznaczone są one w oficjalnej nawigacji). Warto na nich zachować szczególną ostrożność. W większości bałkańskich miast infrastruktura rowerowa jest skąpa i często nie ma co liczyć na drogi rowerowe.

Często drogi nie mają pobocza a kierowcy wyprzedzają rowerzystów nie dbając o zachowanie odpowiedniej odległości. Trzymaj się co najmniej pół metra od krawędzi jezdni, by mieć w razie czego przestrzeń do zjechania na bok.

Nie zapomnij też dobrych lampek rowerowych i elementów odblaskowych, które poprawią twoją widoczność w przypadku kiepskiej pogody.

Problemy techniczne i serwis roweru

Zanim wyruszysz na Trans Dinaricę, upewnij się, że twój rower jest w dobrej kondycji. Wymień klocki hamulcowe (przydadzą ci się na długich zjazdach) i zrób przegląd, by uniknąć problemów technicznych gdzieś pośrodku niczego.

Na trasie Trans Dinariki znajduje się kilka sklepów rowerowych (ich lokalizację znajdziesz w pakiecie nawigacyjnym), zazwyczaj w większych miastach. Może jednak się zdarzyć, że najbliższy z nich będzie oddalony o sporo ponad 100 km.

Dlatego koniecznie weź ze sobą podstawowe narzędzia i części zapasowe. Ja mam ze sobą zazwyczaj:

- zapasową dętkę

- łatki do dętki

- łyżki do opon

- multitoola z imbusami i kluczami do wszystkich śróbek w moim rowerze

- zapasowe klocki hamulcowe

- trytytki i szarą taśmę (duet, który tymczasowo naprawi niemal każdą usterkę, od pękniętego bagażnika do zepsutego siodełka)

Bezpieczeństwo osobiste

Podczas wielu moich samotnych podróży rowerowych po Bałkanach czułam się zazwyczaj bardzo bezpiecznie. Należy jednak pamiętać, że niektóre fragmenty Trans Dinariki prowadzą przez niezamieszkane i dość dzikie górskie rejony. Nieważne czy podróżujesz solo czy w grupie, pamiętaj o podstawowych zasadach bezpieczeństwa.

- Miej ze sobą naładowany telefon na wypadek, gdyby trzeba było wezwać pomoc. Zaopatrz się w lokalną kartę SIM lub kartę eSIM (ja ostatnio korzystałam z Airalo. Dobrym wyborem może być też Bałkański pakiet Yesim). Dzięki temu będziesz mieć dostęp do internetu, a po powrocie nie zaskoczy cię gigantyczny rachunek za roaming. Pamiętaj jednak, że w niektórych miejscach może nie być zasięgu.

- Sprawdź pogodę, zwłaszcza zanim wyruszysz na trudniejsze górskie etapy. Ulewy w połączeniu z niskimi temperaturami na dużej wysokości mogą cię nieźle wykończyć, a przy nieodpowiednim ubiorze nawet doprowadzić do hipotermii. Nie daj się złapać gwałtownym burzom w miejscu, gdzie nie ma gdzie się schować. Przygotuj się na zmianę planów w przypadku załamania pogody.

- Miej ze sobą dobrą odzież przeciwdeszczową.

- Pamiętaj o nawodnieniu (nie tylko wodą ale też elektrolitami). W przypadku upałów rusz w trasę wczesnym rankiem, by uniknąć jazdy w samo południe.

Wild animals and dogs

Alpy Dynarskie są domem wielu gatunków dzikich zwierząt. Mi osobiście nigdy nie zdarzyło się tam jednak spotkać niedźwiedzi czy wilków.

Na wypadek spotkania z niedźwiedziem, warto jednak wiedzieć jak się zachować. Jeśli będziesz na trasie wieczorem, śpiew lub rozmowa pomoże odstraszyć zwierzęta, które zazwyczaj zachowują dystans od człowieka. Jeśli nocujesz pod namiotem, trzymaj jedzenie poza nim (najlepiej powieś torbę z prowiantem gdzieś na drzewie).

Jeśli spotkasz niedźwiedzia, powstrzymaj instynkt by uciec przed nim biegiem (mało prawdopodobne, że wygrasz, gdy zwierz uda się za tobą w pościg). Spokojnie wycofaj się, nie odwracając się do misia plecami.

You are more likely to encounter stray dogs or shepherd dogs. Stray dogs are usually quite friendly, but shepherd dogs are protective of their territory and livestock and might start chasing you. I typically slow down, sometimes even getting off my bike. Then, I position my bike between me and the dog and slowly continue walking while calmly talking to the dog. If the dog is aggressive, splash water at him or throw rocks towards him (not at him).

Logistyka

Przejścia graniczne na trasie Trans Dinarica

Trans Dinarica stretches through eight countries. Crossing the borders by bike is relatively unproblematic – you queue in the same line as the cars and pedal ahead after a passport check. There is no border check between Slovenia and Croatia, as both countries are within a Schengen zone.

If you’re a citizen of an EU country, you can enter all Trans Dinarica countries with a national ID.

If you’re a third-country national, check if you need a visa for any of the countries along the route.

Transport publiczny

Sometimes, you need to skip some stages and take public transportation. Here are some tips on doing it in all eight countries along the Trans Dinarica.

Albania

Albania’s railway network is outdated, with limited trains between cities like Tirana, Elbasan, and Durres on weekends. There are some bus connections between major cities, and taking your bike on a bus should be easy as long as there is space.

Find more information here.

Bośnia i Hercegowina

The railway system here is sparse, with routes like Sarajevo–Banja Luka or Sarajevo–Mostar. Taking a bicycle often depends on the conductor’s discretion. You may not always get lucky, especially if the train is full.

Another option is buses, where you have to rely on the driver’s goodwill and available space.

Find more information here.

Chorwacja

Możesz przewieźć rower pociągami w Chorwacji if your train has a special coach for bicycles. Croatian railways charge 1,99 euros for taking your bike. You can buy the ticket on a train or at the train station; it’s not possible to buy a bicycle ticket online.

I once took a train from Zagreb to Slavonski Brod. Theoretically, this train wasn’t suitable for bicycles, but nobody from the staff had any problems with it. It was hard to carry my bike up the narrow stairs, and the trip wasn’t super comfortable, as I had to sit with my bike in the corridor.

Find more information here.

Kosowo

The rail system in Kosovo is somewhat underdeveloped. As the schedules change frequently, you should expect a fair share of unpredictability when using public transport in this country, whether a train or a bus.

Czarnogóra

Przewóz rowerów jest dozwolony w większości pociągów w Czarnogórze. Bilet na rower kosztuje 4 euro.

Bilety nie są dostępne online, można je nabyć tylko w kasach na dworcu.

Rozkład znajdziesz na stronie Kolei Czarnogórskich.

Macedonia Północna

The policy of The Macedonian Railways regarding bicycles on trains is quite vague, and it’s hard to find any specific information about it.

According to Rante, a cycling guide from Skopje, bicycles can only be taken on trains with designated bicycle cars, which are rare. That means you shouldn’t have too high hopes about bringing your bicycle on a train in North Macedonia.

In July 2024, my reader Bozhidar informed me that the railway was in bad shape but that taking a bike on a train was still possible if the conductor was okay with it. It’s free of charge, but you’ll spend your journey holding your bicycle as there is no dedicated space for bicycles on most old trains.

Serbia

Głównym przewoźnikiem w Serbii są Koleje Serbskie. Many trains accept bicycles, but usually, there is space only for two bikes.

Opłata za rower wynosi 100 dinarów (około 4 złote). Sprzedaż online nie jest prowadzona. Połączenia możesz znaleźć na stronie internetowej.

Słowenia

Slovenia has a more developed system where bicycles are allowed on many trains (marked with a bicycle icon in the timetable). A bicycle space costs 1,5 euros. However, to the best of my knowledge, it isn’t possible to book it online.

Find more information here.

Telefon i internet

As a solo traveller, I always ensure I have a local SIM card or an eSIM card, as having a mobile connection is essential for my safety. Still, you need to be prepared that you won’t have cellphone reception in some of the most remote corners of the route (it’s rare but can happen). Always have your maps downloaded offline.

Suppose your Trans Dinarica adventure is limited to one country. In that case, you will be best off buying a physical local SIM card (if you have an EU SIM card and travel in Slovenia and Croatia, you won’t need one, as you can roam like at home).

In Albania, Montenegro and Bosnia, you can buy a SIM card with a lot of data for about 15 euros.

You can find more information in my bike touring guides.

If you want to avoid bothering with too many physical SIM cards, an eSIM is a much more convenient option. You download an app, purchase a package and activate the card before arriving in the country.

Yesim offers a special Balkan package. W cenie 15 euro za 30 dni (z pakietem 5 GB) unikniesz zmieniania karty SIM za każdym razem, gdy przekraczasz granicę.

Jakie etapy Trans Dinariki wybrać, jeśli chcę zrobić pętlę?

Suppose you want your journey to finish at the same place where you started. In that case, there are several itineraries you can follow.

1. The Slovenia Circle: Tolmin – Ilirska Bistrica: 1 country, 6 stages, 289 km

2. The Croatia Circle: Senj – Zrmanja: 1 country, 7 stages, 370 km

3. The Bosnia and Herzegovina Circle: Livno – Sarajevo: 1 country, 11 stages, 540 km

4. Four-country Circuit: Bosnia and Herzegovina, Montenegro, Kosovo, Serbia: 4 countries, 23 stages, 1.092 km

5. The Accursed Mountain Circuit: Montenegro and Albania: 2 countries, 9 stages, 422 km

6. The Lake Circuit: Albania and North Macedonia: 2 countries, 15 stages, 832 km

7. The Dinarics-Sharr Circuit: Albania, North Macedonia, Kosovo: 3 countries, 19 stages, 1.036 km

Ile czasu zajmuje przejechanie Trans Dinariki?

The great thing about cycling Trans Dinarica is that you can choose between many suggested itineraries (or even create your own), depending on your time.

The total distance of all stages is over 5500 kilometres, including the secondary and alternative stages. If you want to cycle Trans Dinarica across all eight countries, you need at least a month.

The stages suggested in the itineraries are of reasonable length (between 30 and 80 km), but remember that you’ll regularly have to climb about 1000 m per day (sometimes much more).

I felt comfortable with the stages between Podgorica and Sarajevo. However, there was much more elevation gain than in the original direction. Usually, I had enough time to take pictures, stop for food, socialize with the locals and other tourists, or enjoy my time outside in the evening.

Everyone’s pace is different, so I recommend adding extra days for rest or exploration. I also like flexibility in case of bad weather and external circumstances.

Pieniądze

Accommodation and food along the Trans Dinarica route are affordable by European standards. Prices are highest in Slovenia and Croatia and lowest in Albania and North Macedonia.

Since the route leads through some remote areas, don’t expect card payments to always be accepted. Check where you can find ATMs ahead of time, as there are not always many of them along the route. I made a mistake and didn’t do that after entering Bosnia. I ended up cycling all the way from the Montenegrin border to Sarajevo with just a 100 euros bill in my pocket, unable to find any ATM with the Bosnian Mark.

Many ATMs I found charged a fee of 3-6 euros for withdrawing money using a foreign card.

Currencies in Trans Dinarica countries:

Montenegro, Kosovo, Croatia, Slovenia – Euro

Bosnia and Herzegovina – Bosnian Mark (Euro is widely accepted)

Serbia – Dinar

Albania – Lek

North Macedonia – Denar

Najważniejsze wskazówki na Trans Dinaricę

1. Don’t overpack. Keep your luggage as light as possible. Every kilogram will weigh you down on the climbs.

2. Be prepared for all kinds of weather. The route goes from sea level to almost 2000 metres. That means the weather and temperature can change rapidly in just a few kilometres. Pack a good rain jacket, some warm clothes, and sunscreen.

3. Follow the original direction of the route if you want to avoid doing extra climbs. I cycled in the reversed direction from Podgorica to Sarajevo and had some days with 1800 metres up.

4. Learn a few basic words in Serbo-Croatian and other languages of the countries you travel to. While most young people in the Balkans speak pretty good English, this is different for the older generation. Speaking at least some words in their language will help you socialize with the locals and enjoy their openness and hospitality.

Looking for more information about cycling in the Balkans? Read my other articles: